ภาควิชากุมารเวชศาสตร์

ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ เป็นภาควิชาใหญ่ภาควิชาหนึ่งที่นักศึกษาต้องผ่านการศึกษาทั้ง 3 ปีในชั้นคลินิก

ในชั้นปีที่ 4 นักศึกษาที่สอบผ่านทุกรายวิชาของชั้นปีที่ 3 จะได้ศึกษาใน 2 รายวิชา คือ กุมารเวชศาสตร์ 1 และ กุมารเวชศาสตร์ 2 ที่เกี่ยวกับความรู้ทางทฤษฎีของการเจริญเติบโต  พัฒนาการเด็กและการดูแลสุขภาพเด็กตั้งแต่ 1 เดือนถึงอายุ 18 ปี   การประเมินภาวะโภชนาการ   โรคทุพโภชนาการ   ปัญหาสารน้ำและอิเล็กทรอไลต์   ความผิดปกติทางด้านพัฒนาการและอารมณ์  โรคติดเชื้อ  โรคในระบบต่างๆ สาเหตุและปัจจัยก่อโรค  อาการและอาการแสดง  พยาธิกำเนิด พยาธิสรีรวิทยา  การวินิจฉัยแยกโรค  การวินิจฉัยโรค  การดำเนินโรค  การรักษาโรค  กระบวนการคิด วิเคราะห์อย่างมีวิจารณญาณทางเวชปฏิบัติเพื่อแก้ปัญหาผู้ป่วยการซักประวัติ  ตรวจร่างกาย  การวินิจฉัยแยกโรคและการวินิจฉัยโรค  การตรวจและส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ  การดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ครอบคลุมถึงครอบครัวผู้ป่วยและชุมชนภายใต้ความดูแลของอาจารย์  การบันทึกรายงานผู้ป่วย  การสื่อสารระหว่างแพทย์  บุคลากรทางการแพทย์ ผู้ป่วยและผู้ปกครอง   การสื่อสารกับผู้ป่วยและญาติในรายยุ่งยากซับซ้อน  การให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติ  ทักษะหัตถการทางกุมารเวชศาสตร์อย่างคำนึงถึงความปลอดภัยและสิทธิของผู้ป่วย  การป้องกัน การวินิจฉัยและการดูแลรักษาภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากการทำหัตถการต่าง ๆ ความรับผิดชอบด้วยเจตคติที่ดี  การป้องกัน ควบคุมโรค  สร้างเสริมสุขภาพและการฟื้นฟูสภาพตามหลักเวชจริยศาสตร์

ในชั้นปีที่ 5 นักศึกษาที่สอบผ่านรายวิชาของภาควิชากุมารเวชศาสตร์ในชั้นปีที่ 4 แล้วจะได้ศึกษาใน 2 รายวิชา คือ กุมารเวชศาสตร์ 3 และ กุมารเวชศาสตร์ 4 ที่เกี่ยวกับความรู้ทางทฤษฎีของการเจริญเติบโตและพัฒนาการเด็กตั้งแต่ทารกแรกเกิดถึงอายุ 1 เดือน  หลักการซักประวัติมารดา  การตรวจร่างกายทารกแรกเกิด   การเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา   การดูแลทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อย โรคและภาวะวิกฤตที่พบบ่อยในทารกแรกเกิด  ความพิการแต่กำเนิดและโรคทางพันธุกรรมที่สำคัญ  การคัดกรองโรคในทารกแรกเกิด   การเจริญเติบโตและพัฒนาการวัยรุ่น   ความผิดปกติทางพฤติกรรมและอารมณ์   ภาวะฉุกเฉินในเด็ก   โรคระบบต่างๆที่ยุ่งยากซับซ้อนมากขึ้น  โรคที่พบบ่อยในเด็กเพิ่มเติม  สาเหตุและปัจจัยก่อโรค อาการและอาการแสดง  พยาธิกำเนิด  พยาธิสรีรวิทยา  การวินิจฉัยแยกโรค  การวินิจฉัยโรค  การดำเนินโรค  การรักษาโรค  กระบวนการคิด วิเคราะห์อย่างมีวิจารณญาณทางเวชปฏิบัติเพื่อแก้ปัญหาผู้ป่วยเด็กที่พบบ่อย   การซักประวัติ  การตรวจร่างกาย  การวินิจฉัยแยกโรค  การรักษาโรค  การสร้างเสริมสุขภาพ  การฟื้นฟูสภาพและป้องกันโรคเด็กที่พบบ่อยในทารกแรกเกิดและเด็กทั่วไป  การดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ ครอบคลุมถึงครอบครัวผู้ป่วยและชุมชนภายใต้ความดูแลของอาจารย์  การบันทึกรายงานผู้ป่วย  การสื่อสารระหว่างแพทย์ บุคลากรทางการแพทย์ ผู้ป่วย และผู้ปกครอง  การให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติ  ทักษะหัตถการทางกุมารเวชศาสตร์เพิ่มเติมจากชั้นปีที่ 4 โดยคำนึงถึงความปลอดภัยและสิทธิของผู้ป่วย  การป้องกัน  การวินิจฉัยและการดูแลรักษาภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากการทำหัตถการต่าง ๆ  ความรับผิดชอบด้วยเจตคติที่ดี   การป้องกัน ควบคุมโรค สร้างเสริมสุขภาพและการฟื้นฟูสภาพตามหลักเวชจริยศาสตร์

ในชั้นปีที่ 6  นักศึกษาที่สอบผ่านรายวิชาของภาควิชากุมารเวชศาสตร์ในชั้นปีที่ 5 แล้วจะได้ศึกษาใน 2 รายวิชา คือ กุมารเวชศาสตร์ 5 และ กุมารเวชศาสตร์ 6 ที่เกี่ยวกับการประมวลความรู้ทางเวชปฏิบัติเพื่อแก้ปัญหาผู้ป่วยเด็กตั้งแต่แรกเกิดถึง 18 ปีภายใต้การกำกับควบคุมดูแลของอาจารย์การดูแลด้วยเจตคติที่ดีตามหลักเวชจริยศาสตร์  รักษาผู้ป่วยทางทางกุมารเวชศาสตร์  การฟื้นฟูสภาพ การสร้างเสริมสุขภาพ   การป้องกันโรค   การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าตามหลักเวชจริยศาสตร์   การวางแผนการจำหน่ายผู้ป่วย  การส่งผู้ป่วยต่อไปยังผู้เชี่ยวชาญในกรณีที่โรครุนแรงหรือซับซ้อนและการส่งผู้ป่วยกลับ  หลักการวิเคราะห์ทางข้อมูลเชิงประจักษ์   สิทธิและความปลอดภัยของผู้ป่วย ความรับผิดชอบ  ทักษะหัตถการที่จำเป็นและสำคัญตามเกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมของแพทยสภา

การปฏิบัติงานในหอผู้ป่วย

• แนะนำตัวเองทุกครั้งเมื่อเริ่มขึ้นปฏิบัติงาน
• มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับบุคคลทุกระดับ อาจารย์ แพทย์ประจำบ้าน พยาบาล ผู้ช่วยพยาบาล หรือแม้แต่บุคลากรอื่นๆ
• ตรงต่อเวลา วันราชการต้องขึ้นดูแลผู้ป่วยตั้งแต่ 00 น. ทานอาหารเช้ามาให้เรียบร้อย
• ดูแลผู้ป่วยที่อยู่ในความดูแลด้วยตัวเอง ก่อนแพทย์ประจำบ้าน/staff ward จะขึ้นเพื่อทราบรายละเอียดล่วงหน้า
• ขอให้แพทย์ประจำบ้าน และ/หรือ staff ward ช่วย confirm การซักประวัติตรวจร่างกาย และการประเมินของ นศพ.ในวันนั้นๆ
• ทำ ward work / self study ตามที่ได้รับมอบหมาย

การรับผู้ป่วย

• ตั้งหัวหน้ากลุ่มย่อย จ่ายผู้ป่วยเก่า 1 ราย / นศพ.1คน ไม่จ่ายคนไข้ซ้ำกัน
• ผลัดเปลี่ยนกันรับผู้ป่วยใหม่ รายที่รับไว้ในเวรให้อยู่ในความรับผิดชอบของ นศพ.คนนั้นโดย ซักประวัติ ตรวจร่างกาย เขียน admission note ให้เสร็จภายใน 48 ชั่วโมง
• ผู้ป่วยเก่าให้ สรุปรายงาน on service note ในแฟ้มผู้ป่วยในภายใน 48ชั่วโมง
• ติดตามผลการตรวจ lab การรักษา การดำเนินการของโรค บันทึกรายงานการเปลี่ยนแปลง (progress note) ทุกวัน
• Round ผู้ป่วยด้วยตัวเองทุกวันไม่เว้นวันหยุดราชการ
• ใช้เวลาว่างเรียนรู้ศึกษาเคสน่าสนใจร่วมกับเพื่อนในกลุ่ม

ข้อควรระวังในการปฏิบัติงานในหอผู้ป่วย

• ระวังความเสี่ยงต่างๆ ในการสัมผัสผู้ป่วยทั้งกาย วาจา ใจ
• ทำหัตถการภายใต้การควบคุมของแพทย์ประจำบ้าน และ/หรือ Staff แล้วให้ แพทย์ประจำบ้าน และ/หรือ Staff เซ็นชื่อกำกับด้วย
• ระวังความเสี่ยงในการใช้เวชระเบียน ข้อมูลของผู้ป่วย ตลอดจนรูปถ่าย และสำเนาอื่นๆ ไม่นำไปลอก หรือปล่อยให้เปิดเผย
• ระวังอุบัติเหตุจากการถูกเข็มตำมือ การปนเปื้อนจากสารคัดหลั่งที่มีการติดเชื้อ
• ใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลาที่ปฏิบัติงาน สื่อสารกับผู้ป่วยและบุคลากร
• ช่วยกันดูแลรักษาความสะอาด ความเป็นระเบียบของสถานที่ เครื่องมือเครื่องใช้ที่เป็นของส่วนรวม

Teaching Ward Round

• เพื่อเรียนรู้วิธีการแก้ปัญหาในการดูแลรักษาผู้ป่วยเด็ก และเทคนิคศิลปะในการปฏิบัติวิชาชีพ
• ให้ นศพ.ติดต่ออาจารย์ก่อนเพื่อเลือก case อย่างน้อย 3 วันทำการ ก่อนวันนัด Round
• วันที่กำหนด ให้นำเสนอรายงานที่เตรียมไว้ เพื่อร่วมอภิปรายปัญหาผู้ป่วย
• ทุกคนในกลุ่มผลัดกันแสดงทักษะการตรวจร่างกาย อภิปรายผล lab วางแผนการรักษา ฝึกทักษะการให้คำแนะนำ

English Teaching ward round (TWR-E)

• พัฒนาทักษะการสื่อสารทางการแพทย์โดยใช้ภาษาอังกฤษ
• กลุ่มย่อย 4-6 คน กลุ่มละ 1 ครั้ง ครั้งละ 1 ชั่วโมง
• ติดต่ออาจารย์ล่วงหน้า 3 วัน เพื่อเตรียมกิจกรรมการเรียนรู้
• ทบทวนคู่มือEnglish teaching ward round พร้อมฝึกซ้อมทักษะการสื่อสาร ภาษาอังกฤษ
• ฝึกซักประวัติ ขออนุญาตตรวจร่างกาย วิเคราะห์ อภิปรายวางแผนการดูแลรักษา และให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติ
• ใช้ภาษาอังกฤษตลอดกิจกรรม

Case Discussion

• เพื่อให้กลุ่มฝึกการอภิปรายร่วมกันในหัวข้อที่พบบ่อย ทางกุมารฯหรือการรักษาที่ต้องใช้เทคนิคการปรับเปลี่ยนตามลักษณะผู้ป่วย เช่น การให้สารน้ำและเกลือแร่ในเด็ก
• ก่อนชั่วโมงอภิปราย ให้ศึกษาด้วยตนเองในหัวข้อสารน้ำและเกลือแร่และปัญหาความผิดปกติของน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย
• เตรียมเครื่องคิดเลขมาด้วย

Meet Tutor

• มีอาจารย์ Tutor 2 รอบ รอบละ 5 สัปดาห์
• แต่ละรอบจะมีอาจารย์ 1 ท่าน ดูแลนักศึกษาแพทย์ 2-3 คน
• ให้ขอนัดพบอาจารย์ที่ เป็น Tutor สัปดาห์ละ1-2ครั้งๆละ2-3ชั่วโมงเพื่อนำเสนอรายงานผู้ป่วยที่รับผิดชอบ ให้อาจารย์ตรวจสอบแก้ไข และให้คำปรึกษาปัญหา
• ควรนัดหมายเวลาและสถานที่ส่งและตรวจรายงานให้เรียบร้อยตั้งแต่วันแรกของรอบการดูแล
• ส่งรายงานก่อนพบอาจารย์ อย่างน้อย 1วัน
• เขียนรายงานผู้ป่วยใหม่ที่เลือกมา ส่งรายงานอย่างน้อย1ฉบับ/ สัปดาห์ รวม 4 ฉบับ

การอยู่เวรนอกเวลาราชการ

• ตั้งแต่ 00-21.00 น. เวรละ 1 คนในวันราชการ และ 8.00-21.00 น. ในวันหยุดราชการ (วันหยุดราชการ แบ่งเป็น2เวรคือ 8.00-16.00น. และ 16.00 – 21.00 น.เวรละ 1 คน)
• หัวหน้ากลุ่มย่อยเป็นผู้จัดเวร ทุกคนต้องอยู่เวรวันราชการ สัปดาห์ละอย่างน้อย 1 ครั้ง วันหยุดราชการ สัปดาห์ละอย่างน้อย 1 ครั้ง
• บางวันอาจมีคนอยู่เวรมากกว่า 1 คนได้
• ส่งตารางเวรพร้อมให้ตรวจสอบที่แพทย์ประจำบ้านและ ส่งสำเนาให้ครูประจำชั้น
• รายงานตัวต่อแพทย์ประจำบ้าน 00 น. ของวันราชการ และ 8.00 น. ของวันหยุดราชการ
• ร่วมรับเวรพร้อม แพทย์ประจำบ้านเพื่อรับการมอบหมายงาน

การเรียนที่หอผู้ป่วยนอก OPD

• ออกตรวจที่แผนกผู้ป่วยนอกเป็นกลุ่มย่อย
• กลุ่มละ1คร้ัง/สัปดาห์ คร้ังละ3ชั่วโมง ขอให้ตรงเวลา
• อาจารย์ผู้ดูแลจะคัดเลือกคนไข้ให้นักศึกษาแพทย์ ซักประวัติ ตรวจร่างกายและวินิจฉัย
• นำเสนอต่ออาจารย์ และอภิปรายแนวทางรักษา

กิจกรรมอื่นๆ

• Lecture
• Continuous development ศึกษา ตำรา ทำรายงานที่สนใจ จากตำรา หรือ Journal และเตรียมนำเสนอเป็น power point สั้นๆ
• Health education กิจกรรมกลุ่ม ให้ความรู้ผู้ป่วย ผู้ปกครองในตึก ในรูปแบบอิสระ ให้ติดต่ออาจารย์ผู้คุมกิจกรรม ล่วงหน้า 1 -2 สัปดาห์ เพื่อร่วมพิจารณาหัวข้อ ก่อนวางแผน กำหนดรูปแบบกิจกรรม